Zemljotres pogodio Bosnu i Hercegovinu: Prvi podaci ukazuju na epicentar kod Zenice
Bosnu i Hercegovinu je danas pogodio zemljotres, a prema preliminarnim informacijama koje je objavio Europski mediteranski seizmološki centar (EMSC), potres je registrovan u blizini grada Zenice. U trenutku pisanja ovog izvještaja, nisu dostupni zvanični podaci o jačini zemljotresa niti tačnim koordinatama epicentra.
Na EMSC-ovoj platformi ubrzo su se pojavili brojni komentari građana, posebno iz Zenice i Viteza, koji su podijelili svoja iskustva:
“Bio je kratak, ali snažan”;
“Trajao je samo dvije sekunde, ali intenzivan – kao udarac”;
“Dovoljno jako da nas probudi i podigne sa stolica”;
“Osjećaj kao da se sve nakratko zanjihalo”.
Takođe, pojedini korisnici društvenih mreža navode da su slične vibracije osjetili i noć ranije, ali ti navodi zasad nisu potvrđeni seizmološkim podacima.
Iz EMSC-a je poručeno da se radi o automatskom sistemu ranog otkrivanja potresa, te da će se više informacija objaviti nakon što se obradi kompletna seizmička analiza.
Zašto nastaju zemljotresi i kako ih razumjeti?
Zemljotresi su prirodna pojava koja se javlja kada dođe do iznenadnog oslobađanja energije unutar Zemljine kore. Ta energija putuje u obliku seizmičkih talasa, izazivajući podrhtavanje tla koje može trajati od nekoliko sekundi do više minuta, u zavisnosti od jačine i dubine potresa.
Struktura Zemlje i tektonske ploče
Zemljina unutrašnja struktura sastoji se od više slojeva. Najgornji sloj, kora, sastoji se od velikih tektonskih ploča koje se polako pomjeraju zahvaljujući konvekcijskim tokovima u sloju ispod – astenosferi. Ove ploče se mogu sudarati, razdvajati ili kliziti jedna pored druge, a naprezanje koje pri tome nastaje često dovodi do potresa.
Vrste zemljotresa
-
Tektonski zemljotresi su najčešći i nastaju usljed pomjeranja tektonskih ploča. Kada se stres nakupljen između njih oslobodi, dolazi do potresa.
-
Vulkanski zemljotresi javljaju se u zonama aktivnih vulkana, kada se magma probija ka površini.
-
Inducirani zemljotresi nastaju kao posljedica ljudskih aktivnosti – najčešće kod eksploatacije prirodnih resursa ili građevinskih radova.
Kako se mjere zemljotresi?
Zemljotresi se registruju pomoću seizmografa. Ovi uređaji bilježe seizmičke talase, na osnovu čega se izračunava:
-
Magnituda – količina oslobođene energije, najčešće prikazana na Richterovoj ili Moment Magnitude skali.
-
Intenzitet – stepen uticaja na površinu i infrastrukturu, koji se procjenjuje putem Mercallijeve skale.
Posljedice i važnost pripravnosti
Zavisno od jačine i dubine, zemljotresi mogu imati različite posljedice – od blagih podrhtavanja koja ne ostavljaju štetu, do ozbiljnih razornih udara koji mogu uzrokovati ljudske žrtve, oštećenja infrastrukture, požare, klizišta i druge sekundarne efekte.
Zato je važno ulagati u seizmičko praćenje, unaprijediti građevinske standarde i podizati svijest javnosti o pravilnom postupanju tokom i nakon potresa.
Danas zabilježeni potres u Bosni i Hercegovini podsjetnik je na prirodnu dinamiku Zemljine kore i potrebu za stalnim oprezom u seizmički aktivnim regijama. Iako je većina potresa blagog intenziteta, svaki registrovani događaj je važan signal za naučnike, institucije i građane da ostanu informisani i pripremljeni.
Ukoliko osjetite zemljotres, možete podijeliti svoja zapažanja na platformama kao što je EMSC, čime doprinosite bržem i preciznijem prikupljanju podataka koji pomažu u zaštiti zajednica.
